مجله سلامت

زخم بستر چیست؟

زخم بستر ضایعه ای است که در اثر فشار طولانی مدت در پوست وبافت های زیر پوستی ایجاد می شود،این زخم ها یکی از شایعترین اختلالات پوستی وبافتی هستند که هزینه ی زیادی را بر خانواده ها وسیستم بهداشتی تحمیل می کنند.وقتی به  بافت نرمی که از یک سو با برجستگی استخوانی،واز طرف دیگر با یک سطح خارجی در تماس است فشار وارد شود این زخم ایجاد می شود.

عوامل مستعد کننده زخم بستر:

1.فشار(فشردگی بافت ها توسط عوامل خارجی که مهمترین عامل ایجاد زخم بستر می باشد.هرچه مدت وشدت فشار وارده بیشتر باشد آسیب بافتی بیشتری ایجاد می شود)

2.کاهش ادراک حسی(به دلیل کاهش حس درد وتاخیر در تشخیص زخم بستر و در نتیجه گسترش زخم)

3.خیس شدن بافت که بوسیله رطوبت بیش از حد رخ می دهد(گرما ورطوبت منجر به تخریب سلول می شوند.ترشحات زخم،تعریق بیش از حد،بی اختیاری ادرار یا مدفوع باعث رطوبت می شوند.)

4.کاهش فعالیت وتحرک(افرادی که بصورت طولانی مدت در وضعیت  خوابیده یا نشسته اند در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می باشدن،چرا که عدم تحرک منجر به وارد آمدن فشار طولانی بر پوست می شود.)

5.سوءتغذیه(کم شدن دریافت کالری،پروتئین،ویتامین ومواد معدنی وآب می تواند منجر به از بین رفتن سلامتی پوست و مستعد شدن آن به زخم بستر شود)

6.ساییدگی یا بریدگی(وقتی پوست روی یک سطح خارجی کشیده شود اصطکاک حاصل باعث اسیب بافتی شده وزمینه را برای ایجاد زخم بستر مهیا می کند.مانند وقتی که بیمار روی ملافه چروک می خوابد یا وقتی برای جابجایی بیمار ،روی ملحفه کشیده می شود و…)

7.مصرف سیگار(به دلیل کاهش خونرسانی به پوست)

8.اختلال گردش خون(بیماری های گردش خون مانند دیابت به علت اختلال در خونرسانی پوست احتمال ایجاد زخم بستر را بیشتر می کنند.)

نقاط مستعد ایجاد زخم بستر:

1-در کسانیکه به مدت طولانی در حالت دراز کشیده به پشت هستند:پشت سر،شانه، آرنج،بین دو برجستگی باسن،پاشنه

2-در کسانیکه به مدت طولانی در وضعیت خوابیده به پهلوهستند:کناره های سر،لاله گوش،روی برجستگی کناری لگن،روی برجستگی کنار زانو،روی قوزک خارجی پا

3-در کسانیکه به مدت طولانی در وضعیت خوابیده به شکم هستند:آرنج،جناغ سینه،زانو،برجستگی های لگن،انگشتان پا

4-در کسانیکه مدت زیادی روی ویلچر می شینند:روی برجستگی باسن،پشت استخوان کتف یا ستون مهره،روی ساعد یا ران در جاییکه روی صندلی تکیه می دهد.

پیشگیری از ایجاد زخم بستر:

1.بررسی مکرر پوست در بیماران وتشخیص زخم بستر در مراحل اولیه و درمان آن(حتما به پزشک مراجعه کنید)

2.تمیز وخشک نگه داشتن پوست(از صابون وآب گرم برای تمیز کردن پوست استفاده نکنید چون باعث خشکی بیشتر پوست می شود و در عوض از شوینده های ملایم استفاده کنید،هنگام خشک کردن حوله را روی پوست بیمار نکشید بلکه به روش گذاشتن وبر داشتن وبا فشار کم این کار را انجام دهید.همواره بستر بیمار را خشک نگه دارید)

3.افزایش تحرک بیمار و در بیمارانیکه توانایی تحرک ندارند هر سه ساعت پوزیشن تغییر داده شود(تغییر وضعیت بیمار باید بطور مکرر انجام شود ودقت کنید که در هنگام تغییر وضعیت کشش و آسیبی به پوست وارد نشود-بیمار را بلند کنید واز کشیدن بیمار روی تخت پرهیز کنید_)

4.استفاده از تشک مواج

5.کنترل درد

6.بررسی وبهبود وضعیت تغذیه بیمار(کالری،پروتئین ومواد معدنی وآب کافی به بدن بیمار رسانده شود.)

7.کاهش تحریک پوستی(استفاده از ملحفه هایی که از جنس الیاف طبیعی باشند و پوشش زیر بیمار کاملا صاف وبدون چروک باشد)

8.ماساژ پشت

9.استفاده از فیزیوتراپی

آرتروز (به فرانسوی: Arthrose) یا اُستئوآرتریت (به انگلیسی: Osteoarthritis) بیماری بسیار شایعی است که در تمام مناطق جغرافیایی دیده می‌شود. به این بیماری، ورم مفاصل و استخوان‌ها و آماس مفصلی‌استخوانی هم گفته می‌شود.

در آرتروز تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیر غضروفی داریم که باعث التهاب بافت‌های اطراف می‌گردد. این عارضه ممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد ولی شایع‌ترین مفاصل درگیر عبارتند از مفاصل دست ،پا، زانو، ران و ستون فقرات .

.آرتروز درتمام سنین ممکن است بروز کند، اما میزان شیوع آن درمیان افراد بالای ۶۵ سال بیشتراست. عوامل خطرساز(Risk factor) رایج دراین زمینه، عبارت از: افزایش سن، چاقی، داشتن سابقه ی آسیب مفصلی، استفاده ی بیش از حد از مفاصل، ضعف عضلات ران و استعداد ژنتیکی. علائم شایع این بیماری عبارت از: احساس درد و خشکی درمحل مفصل بعد از فعالیت یااستفاده ی بیش از حد از مفاصل، به ویژه در ران ها و زانوها و پایین کمر، ایجاد صدا در هنگام خم کردن مفاصل، تورم خفیف در اطراف مفصل.‌‌.. درمان آرتروز: آرتروز بیماری مزمنی است و درمانی برایش وجود ندارد، اما روش هایی برای مدیریت علائم آن ارائه شده است،۱. انجام فعالیت های جسمانی، ۲.حفظ وزن سالم، ۳.تمرین های کششی،۴. داروهای آرتروز، ۵.کاردرمانی و فیزیوتراپی .

. كاهش استرس (دلهره ونگرانی ):
استرس تاثيرات مختلفی بر كاركردهاي جسمی ،افزايش فشار خون كاركرد سيستم عصبی ، تفكر ،خلق ، تمركز و حافظه دارد. مواد شيميايی كه بدن در هنگام استرس توليد می كند باعث اثرات منفی در مغز می شود در نتيجه تمركز ،يادگيري و عملكرد حافظه را در سنين بالا دچار اشكال می كند ..براي مقابله با استرس ابتدا بايستی منابع ايجاد كننده آن را پيدا كرد . براي مثال ماندن در ترافيك در ساعات شلوغ خيابانها می تواند باعث استرس شود . پس با تنظيم زمان رفت و آمدها و يا تغيير مسير می توان با آن مقابله كرد .اگر نگهداري اجباري نوه ها باعث خستگی و استرس است می توان با طرح موضوع در جستجوي راه حل برآمد . كارهايی مثل قدم زدن ، بازيهاي ورزشی و سرگرمی هاي مناسب و به كار بردن روشهاي آرام سازی (مديتيشن و يوگا ) رفتن چند روزه به تعطيلات می تواند به كاهش استرس كمك كند .

. محافظت از مغز و جلوگيري از صدمات آن :
زمين خوردن شايع ترين صدمات مغزي در سالمندي است . اين صدمات می تواند به افت توانايی هاي مغزي منجر شود پس بايد از مغز ،اين ارگان با ارزش به نحو مناسبی محافظت كرد . براي جلوگيري از زمين خوردن موانع مسير راه رفتن سالمندان و جاهايی كه احتمال ليز خوردن وجود دارد بايستی اصلاح شود و هميشه در خانه نور كافی وجود داشته باشد. اگرشخص هنگام ایستادن ياراه رفتن احساس عدم تعادل دارد با پزشك معالج صحبت كنيد.

. روابط اجتماعی را حفظ كنيد :
حمايتی كه از روابط اجتماعی با دوستان ،خانواده ،بستگان و همكاران ايجاد می شود به حفظ سلامت روانی كمك می كند . مطالعات نشان داده است در كسانی كه با اعضاي خانواده ،خويشاوندان و همچنين گروههاي اجتماعی ارتباط خوبی دارند علائم آلزايمر ديرتر از كسانی كه گوشه گير و كم ارتباط هستند تظاهر می كند بنابراين توصيه می شود كه سالمندان اين ارتباطات را حفظ كنند . فعاليت هاي داوطلبانه اجتماعی و شركت در گروههاي مختلف براي اين موضوع كمك كننده است.
ارتباط معنوي :
اگر مسائل معنوي و روحانی به شما احساس خوبی می دهد سعی كنيد ارتباط خود را با اين موضوع حفظ كنيد . هر گونه عقايد مذهبی يا معنوي كه داريد سعی كنيد تقويت كنيد . اين ها ممكن است كه به تخفيف افسردگی در سالمندي كمك كنند و يا حتی عامل دفاعی در برابر آلزايمر باشند كسانی كه اعتقادات مذهبی و معنوي قوي دارند معمولاً به تبع آن احساس حمايت و راحتی بيشتري دارند .

در درجه اول از سوال کردن و گفتن اینکه “موضوعی را فراموش کرده اید” نترسید و خجالت نکشید،انتظلر نداشته باشید که همه چیز را به یاد آورید.

از یادداشت کردن، مشخص کردن کارها روی تقویم و هر چیز دیگری که به حافظه کمک می کند استفاده کرد.

تغذیه مناسب برای حفظ قدرت حافظه لازم است.

حفظ توجه موقع یادگیری مطالب جدید باعث بهبود حافظه و یادگیری می شود. پس در این موقعیت ها سعی کنید محرک های اضافی محیط را حذف کرده و روی موضوع تمرکز کنید.

اختصاص دادن زمان بیشتر برای یادگیری، به خاطر سپردن و به یادآوردن آن راتسهیل میکند.

چیزهایی را که همیشه از آن استفاده میکنید مثل عینک یا کلید در یک جای مشخص بگذارید به عنوان مثال:داخل یک کاسه بزرگ در اتاق نشیمن.

هرروز به اخبار،رادیو یا تلویزیون گوش دهید. سعی کنید هر روز یک مطلب جدید یاد بگیرید. کتاب یا روزنامه مطالعه کنید.

در جمع دوستان یا خانواده، خاطرات گذشته را تعریف کنید، می توانید آلبوم عکس های قدیمی را برای یادآوری نام افراد و خاطرات گذشته نگاه کنید.

یک دفترچه یادداشت در کنار تلفن بگذارید، هر بار که کسی تلفن می زند،اگر پیغامی دارد یا کاری از شما می خواهد، بلافاصله یادداشت کنید،این کار کمک می کند که پیام های تلفنی را فراموش نکنید.

علائم خطر:

این علائم اجزاء طبیعی سالمندی نیستند و ممکن است وجود یک بیماری را نشان دهند پس بهتر است با پزشک یا مشاور مشورت شود.

خلق افسرده و غمگین که بیشتر از دوهفته طول بکشد.

افکار تکرار شونده راجع به مرگ، مردن یا خودکشی(افکار خودکشی نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا روان پزشک است.)

از دست دادن علاقه و لذت به چیزها یا افرادی که قبلا احساس مثبتی ایجاد می کرده اند. …..

دلایل اهمیت مراقبت از پاها:

پاها در حقیقت ستون بدن هستند،کل وزن بدن را تحمل می کنندومسئول حفظ تعادل می باشند.ما روی پاهای خود می ایستیم وبا آنها راه میرویم.

از طرف دیگر پا قلب دوم انسان خوانده می شود و  در بسیاری از مواقع علت خستگی و ناراحتی ما وجود مشکلات در پاها می باشد.پا ها بیشتر از سایر قسمت های بدن در معرض آسیب وسوانح قرار دارند و زخم های این ناحیه از بدن  دیر تر از سایر نواحی بهبود می یابند.

راهکارهای مراقبت از پا:

1-رعایت نظافت پاها=شستشوی روزانه پاها با استفاده از آب ولرم بخصوص لای انگشتان، کوتاه کردن ناخن ها(بهتر است این کار پس از حمام که ناخن ها نرم هستند انجام شود وباید دقت شود که ناخن ها بصورت صاف گرفته شود واز گرد کردن آنها پرهیز شود وآنها را خیلی از ته کوتاه نکنید)،چرب کردن پاها پس از استحمام

2-پوشش مناسب برای پاها:جوراب مناسب(استفاده از جوراب نخی ،کش جوراب خیلی سفت نباشد وبهتر است که کمی بالاتر از ساق پا قرار بگیرد )-کفش مناسب(استفاده از کفشی که باعث محافظت از پا شده واز سر خوردن وافتادن جلوگیری کند،پا درآن راحت باشد، رویه کفش تمام عرض پا را بپوشاند اما به آن فشار وارد نکند،پاشنه کفش پهن بوده وبلندی آن بیشتر از 3سانتی متر نباشد وپا در آن عرق نکند)-استفاده از دمپایی مناسب(برای جلوگیری از فرو رفتن اجسام تیز در پا بهتر است در منزل نیز از دمپایی استفاده شود، دمپایی باید کاملا اندازه پا باشد وبهتر است که از دمپایی ابری و انگشتی استفاده نشود)

3-ماساژ پا:ماساژ پا در هنگام استراحت به افزایش جریان خون کمک کرده و باعث کاهش ورم پاها می شود

توجه:در صورت وجود برامدگی گوشتی ومیخچه در پا از دستکاری آن خودداری کرده وبه پزشک مراجعه کنید وبرای پیشگیری از عود مجدد آن از کفش های استاندارد استفاده کنید. گاهی تغییراتی در پاها ایجاد می شود که نشانه بیماری می باشد بطور مثال ورم پاها ممکن است در اثر بیماری قلبی ایجاد شود یا زخمی که خودبخود بوجود آمده ویا خوب نمی شود می تواند نشانه بیماری در سایر قسمت های بدن باشد.پس در صورت مشاهده این تغییرات حتما به پزشک مراجعه نمایید.